Akizungumza katika mkutano uliofanyika Goma kuhusu umoja wa kitaifa, elimu na uongozi wa taasisi, Profesa Mughanda alisema:
“Hakuna mtu anayeielewa Congo kama Rais wa zamani Joseph Kabila, kwa kuwa aliiongoza kwa miaka 18. Uzoefu wake, ukimya wake na uvumilivu wake vinaakisi roho ya taifa hili.”
Kauli hii, licha ya kuwa ya kumsifu, imechochea mjadala mpana kuhusu urithi wa Kabila na uwezekano wa yeye kushiriki tena katika siasa za taifa.
Joseph Kabila alichukua madaraka Januari 2001 baada ya kuuawa kwa baba yake, Laurent-Désiré Kabila, wakati nchi ikiwa katikati ya vita vya wenyewe kwa wenyewe vilivyohusisha mataifa mbalimbali ya Afrika. Akiwa na umri wa miaka 29 tu, alikuwa mmoja wa marais wachanga zaidi barani Afrika. Pamoja na mashaka ya awali, aliongoza taifa kuelekea uchaguzi wa kwanza wa kidemokrasia mwaka 2006 baada ya zaidi ya miaka 40.
Katika kipindi chake cha uongozi, Kabila alisimamia katiba mpya, alilinda umoja wa kitaifa na alianzisha juhudi za ujenzi upya wa nchi baada ya vita. Hata hivyo, utawala wake pia ulikumbwa na tuhuma za ufisadi, ukandamizaji wa wapinzani, na kuchelewesha uchaguzi wa mwaka 2016, jambo lililozua maandamano makubwa nchini.
Mwaka 2019, Joseph Kabila alikabidhi madaraka kwa Félix Tshisekedi kwa njia ya amani, ikiwa ni mara ya kwanza katika historia ya DRC kwa mamlaka kubadilishwa kwa njia ya amani tangu kupata uhuru mwaka 1960.
Baada ya kuondoka madarakani, Kabila amekuwa kimya, lakini bado ana ushawishi mkubwa kupitia muungano wa kisiasa wa Front Commun pour le Congo (FCC), unaoendelea kushikilia nguvu katika bunge na mikoa mingi.
Kauli ya Profesa Mughanda inatolewa wakati ambapo DRC inakumbwa na changamoto kubwa, hasa mashariki mwa nchi ambako mashambulizi ya waasi, uingiliaji wa mataifa ya kigeni, na migogoro ya kibinadamu bado inaendelea. Wakazi wengi wa Kivu Kaskazini wanamkumbuka Kabila kama kiongozi aliyeleta utulivu, japokuwa si kwa asilimia mia moja.
Mughanda, kama kiongozi wa wasomi wa Kivu Kaskazini, alisisitiza kuwa taifa linaweza kufaidika kwa maarifa ya Kabila na uzoefu wake wa muda mrefu. “Katika taifa ambalo mara nyingi uongozi huanza kwa majaribio, maarifa ya Kabila kuhusu taasisi za serikali ni hazina ambayo haipaswi kupuuzwa,” aliongeza.
Ingawa Profesa Mughanda hakusema moja kwa moja kwamba Kabila arudi katika siasa, wachambuzi wanatafsiri maneno yake kama ishara ya kuunga mkono au kumbukumbusha umma juu ya nafasi muhimu ya Kabila katika historia na siasa za sasa.
Ikiwa uchaguzi mkuu ujao unatarajiwa mwaka 2028, baadhi ya wanasiasa na viongozi wa zamani wanaanza kupanga mikakati yao. Jina la Kabila bado lina ushawishi mkubwa kitaifa.
Kauli ya Mughanda imepokelewa kwa mitazamo tofauti. Wafuasi wa Kabila wanampongeza kwa kusema ukweli kuhusu mchango wa rais huyo wa zamani. Wengine, hasa wakosoaji wa Kabila, wanamshutumu Profesa huyo kwa kutaka kufaidika kisiasa kwa jina la zamani.
Hata hivyo, wakati, mahali, na hadhi ya aliyetoa kauli hiyo vinaonyesha kuwa jina la Joseph Kabila bado lina nafasi kubwa katika mijadala ya kitaifa.
Ijapokuwa haijajulikana kama Joseph Kabila atajitokeza tena kisiasa, kauli ya Profesa Muhindo Mughanda inaonyesha wazi kwamba urithi na uzoefu wake bado vinatambulika na kuheshimiwa na sehemu ya wananchi na wasomi wa DRC.
